دانشگاه از دیدگاه امام خمینی(ره) آنقدر اهمیت دارد كه اگر نقش واقعی خود را نداشته باشد، همه چیز مملكت ازدست خواهد رفت. ایشان در جمله‏ ای این اهمیت را گوشزد كرده ‏اند: "اگر دانشگاه را ما سست بگیریم و از دست برود، همه چیزمان از دستمان رفته است". بنابراین، می‏توان نتیجه گرفت كه دانشگاه هم منشاءِ دردها و فسادهای موجود و هم منشاءِ اصلاح كشور است و بسته به اینكه دانشگاهها، استادان و دانشجویان چه جهت‏ گیریهایی داشته باشند، ثمرات آن نیز مشخص خواهد شد.

این مقاله با توجه به برخی بیانات امام خمینی(ره) درخصوص دانشگاهها، استادان و دانشجویان نگارش یافته است. نظر كلی معظم‏له این است كه مبداءِ همه تحولات و مقدرات یك كشور، دانشگاه است؛ و دانشگاه است كه یك كشور را اصلاح یا تباه می‏كند؛ و لذا متذكر می‏شوند كه "ما باید دانشگاه اسلامی داشته باشیم."، بدین معنی كه دانشگاهها باید استقلال داشته باشند و وابسته به شرق و غرب نباشند. و این مسأله را به استادان و دانشجویان توجه می‏دهند كه دانشگاهها و درنهایت مملكت به‏ دست اجانب و منفعت‏طلبان نیفتد. درضمن بیان می‏دارند كه دانشگاهها دو كار عمده دارند: یكی، تربیت و اصلاح انسانها؛ و دیگر، تربیت دانشمندان و متخصّصان. به‏ نظر امام (ره)، هر دو كار باید در كنار یكدیگر انجام شود. در پایان، ضمن اشاره به توسعه مراكز علمی و تحقیقاتی و تهیه امكانات و تشویق مخترعان و مكتشفان و متخصّصان متعهد، جوانان را به پایداری در تحقق این امور و ایستادگی دربرابر انحرافها از این اصول وامی‏دارند.
امام خمینی(ره) برای دانشگاه، دانشگاهیان و دانشجویان، پیامها و سخنانی بیان فرموده‏ اند كه اگر با دقت و از ابعاد گوناگون تجزیه و تحلیل شوند، راه نجات یك ملت و كشور در دنیا و آخرت مشخص و در صورت عمل به آن رهنمودها، این نجات محقق می‏شود.

اهمیت دانشگاه
ایشان در بیانات متعدد خویش با عبارات گوناگون این مطلب را متذكر شده‏ اند كه "دانشگاه، مبداءِ همه تحولات است". همچنین در مواردی دیگر با بكارگیری اصطلاحات "مقدرات" و "سرنوشت"، دانشگاه را منشاءِ این مقدرات و سرنوشت می‏دانند و آن را در رأس امور می‏خوانند؛ از جمله: "مقدرات این مملكت، دست این دانشگاهی‏هاست"، "از دانشگاه [است كه] باید سرنوشت یك ملت تعیین شود" و "دانشگاه كه رأس امور هست و تقدیرات یك كشوری، مقدرات یك كشوری بسته به وجود آنهاست، باید جدیت كنند كه روی خودشان را از غرب و شرق برگردانند".